Diretór Eskola 5 de Maio Husu Deskulpa ba Inan-Aman Estudante

DILI, (TATOLI) – Eskola Sekundária Jerál Públika (ESJP), 5 de Maio liuhusi diretór eskola, Manuel Verdial, husu deskulpa ba inan-aman estudante foun sira ne’ebé sai ona konsekuénsia aktu semi-militár husi nia estudante orientadór sira.

Aktu ne’e, espalla no partilla barak ona iha rede sosiál sira husi públiku hodi hamosu lamentasaun no preokupasaun barak.

“Ha’u husu deskulpa, tanba labarik sira halo tiha hanesan ne’e, inan-aman ne’ebé nia oan hanesan ne’e lori 5 de Maiu husu deskulpa”, diretór ESGP 5 de Maio husu liuhusi jornalista sira iha nia kna’ar fatin, Bekora, ohin.

Diretór hatete eskola 5 de Maiu nunka fó orientasaun ba estudante sira atu halo atendimentu ba estudante foun ho karakter semi-militár.

Maibé, orientasaun ne’ebé sira fó mak estudante foun sira ho aprezentasaun sistema edukativu nian; ba sira ne’ebé ho idade ensinu báziku nian, sira hela ho sira-nia ambiente ensinu báziku nian tuir sira-nia tinan, sira-nia karakterístika, sira hakat mai fali iha eskola ida nia grau aas tan oituan, entaun ita presiza aprezenta kondisaun eskola nian tomak, programa eskola nian tomak liu-liu ba disiplina sira liuhusi palestra sira.

Nune’e, estudante foun sira bele koñese, bele sente katak ho orientasaun sira bele bele garante, bele iha dalan, nune’e bainhira estuda iha ESG 5 de Maiu labele sai bainaka, labele sai hanesan ema fuik, ema leet maibé sai duni na’in ba eskola ne’e durante prosesu aprendijazen. Ne’e primeiru.

Segundu, akontesimentu ida ne’e sai públiku, nu’udar diretór nia mós hakfodak. “Horsehik ami ensera, labarik sira curhat ba malu, ami loke múzika, sira dansa hamutuk, dame malu ona. Orientasaun semi-militár, ha’u dehan ba inan-aman, eskola la fó orientasaun ida ne’e”, esplika.

Diretór ne’e katak nia povu nia oan mós tanba ne’e nia mai atu serbi no lori oan sira, eduka oan sira atu hetan dalan oinsá mak ensinu ida lori ba tau iha kakutak; povu nia oan aban bainrua mós sei kompete iha nasaun ida ne’e i partisipa iha dezenvolvimentu.

Labele sai fali oan ida haki’ak, oan ida la’o rai, oan ida sai bainaka iha nasaun tanba ne’e mak eskola 5 de maio, iha tempu ba tempu reflete ona oinsá mak hadi’a sistema, hadi’a ambientál.

Nia hatutan tan eskola ne’e hadi’a dadauk buat ruma atu simu labarik sira mai eskola iha eskola ne’e atu garante duni katak sira mós sai na’in ba dezenvolvimentu nasionál.

“Bainhira nakfila ba sosiedade, sosiedade simu sira di’ak, gosta sira sai parseiru bainhira sira sai ema di’ak”, akresenta.

Diretór ESGP 5 de Maio apela mós ba inan-aman no estudante sira katak eskola ne’e estadu mak loke maibé povu nian tanba ne’e nia hamutuk ho profesór na’in 48 prontu atu serbí.

Bainhira kualidade, povu nia oan mak sei kualidade nune’e husu inan-aman sira atu serbisu hamutuk, la’o hamutuk, reforsa kooperasaun hodi lori oan sira bele kompete mós iha nasaun ida ne’e.

“Lalika tauk, ha’u husu deskulpa ba aktu ida ne’e, hahalok ida ne’e kontra prinsípiu edukasaun nian, kontra lei, kontra konvensaun internasionál ne’ebé ratifika ona internasionalmente”, enkoraja hodi husu tan deskulpa.

Nia reforsa tan lei ne’e para povu nia oan labele ta’uk iha nia nasaun rasik. “Edukasaun la’ós hamriik hanorin de’it iha sala laran maibé akompañamentu importante”, realsa.

Tanba ne’e, promote sempre akompaña hahalok ruma ne’ebé konsidera ensinu la importante no sei la ta’uk atu hasee estudante sira iha ne’ebé de’it bainhira laloos.

“Nu’udar aman ha’u prepara imi atu aban bainrua labele sai atan iha nasaun ida ne’e. Tanba ida ne’e ha’u sempre fó teguran ba imi”, haklaken ba estudante sira.

Kazu publikasaun rede sosiál kona-ba atuasaun estudante tuan ba estudante foun sira hetan ona atensaun tanba ne’e nia agradese.

“Ohin mós agradese tanba diretora nasionál, Maria Barreto ho nia ekipa ohin mai tiha hotu iha ne’e, mai konfirma tiha ona problema ho sabedoriamente ho bijaksana (prudente-red), ohin ha’u fó hatene ba sira tanba aktu ne’e sai ona ba públiku, husi sosiedade”, relata.

Nune’e mós agradese ba mídia sira tanba hafoin hatene informasaun ne’e bele konfirma direta kedas ho nia hodi nia bele esklarese.

“Tanba ne’e ami agradese ba mídia, ba serbisu umanitarian nian, serbisu ba direitu umanu nian hotu-hotu ne’ebé ita kobre para bele lori Timor-Leste iha dignidade, importante, respeita ema nia vida, fó livre ba ema hili, ida ne’e mak importante”, agradese.

Ministru Edukasaun no Kultura, Fernando Hanjam dehan Ministériu Edukasaun mós la fó autorizasaun atu eskola sira iha Timor-Leste fó orientasaun ba estudante sira ho karaktér semi-militár.

Orientasaun nia objetivu mak atu fó koñesimentu kona-ba eskola sira ne’ebé mak sira tama ba, sein violénsia.

“Agora ohin kestiona katak eskola balun uza violénsia, ami-nia ekipa ba tiha ona iha ne’ebá i haruka para. Orientasaun ida ne’e sala. Orienta ne’e la’ós atu baku ema”, hateten governante ne’e bainhira halo vizita iha Eskola Tékniku Vokasionál Bekora, ohin.

Nia esplika tan orienta ne’e atu fó konesimentu kona-ba lala’ok eskola nian para ita-nia alunu sira hodi koñese nia profesór sira, ambiente no matéria sira ne’ebé mak sei hetan.

“Ida ne’e mak importante liu, ninia objetivu loloos mak ida ne’e. Ita la tolera se mak halo violénsia. Akontese ona, ita haruka hapara ida ne’e, ida ne’e la tuir ona ninia dalan”, konklui Hanjam.

Jornalista: Rafy Belo | Editora: Rita Almeida