JORNALISTA EUA PRONTU SAI SASIN, PROSESA WIRANTO, PRABOWO-HENDRO BA TI

Jornalista husi Estadus Unidus Amerika (EUA), Alan Nairn husu ba Estadu Timor Leste (TL) atu lori Jeneral Wiranto, Prabowo no Hendro Priwono ba Tribunal Internasionál (TI), hodi responsabiliza ba sira nia atuasaun krime ne’ebé sira komete iha TL, durante okupasaun Indonesia.

Jornalista EUA Alan dehan, nia prontu sai sasin ba kazu violasaun direitus humanus iha TL, tanba iha momentu ne’eba, nia hanesan jornalista internasionál husi Estadus Unidus Amerika nian iha TL, hodi asiste diretamente no grava hotu saida mak ema hirak ne’e komete iha TL.

“Ohin ha’u ho Prezidenti Repúblika ko’alia asuntu balu, ha’u hatete ba Prezidenti Repúblika katak, Jenderal sira Indonesia nian hanesan, Wiranto, Prabowo no Hendro Priwono, tenki hatan iha justisa ba atuasaun krime ne’ebé sira komete iha Timor Leste,” informa Alan Nairn ba jornalista sira iha Palácio Prezidénsia Repúblika Aitarak Laran Díli, Segunda (14/11).

Nia esplika, Prabowo  tenki responsabiliza ba masakre Kraras ne’ebé Timor-oan lubuk ida mate iha tinan 1983.

“Timor-oan atus ba atus mate tanba oho husi militar Indonesia ne’ebé komanda husi Prabowo, no Hendro Priwono tenki responsabiliza penculikan masal iha Timor Leste, iha tempu referendum nian iha tinan 1999, militar Indonesia culik Timor-oan atus ba atus iha tempu ne’ebá hodi ba oho,” Alan fundamenta.

Nia dehan, Hendro Priwono tenki responsabiliza atuasaun ida ne’e, tanba iha momentu ne’eba nia mak hanesan Mentri Transmigrasi, entaun nia tenki responsabiliza situasaun ida ne’e.

“Wiranto iha tempu ne’eba, nia patraun bo’ot ba operasi terror tinan 1999 iha Timor Leste, inklui operasaun milisi, tanba milisi ne’e, kria husi Tentara Nasionál Indonesia, li-liu KOPASUS, atu asalta no estraga povu Timor Leste, inklui igreja sira iha Timor Leste,” katak Alan.

Nia afirma, iha tinan 1999, milisia sira oho Timoroan hamutuk rihun ida resin, no sunu hotu Timoroan sira nia uma, inklui igreja balu iha Timor Leste.

“Operasi sira ne’e hotu, akontese hotu iha Wiranto nia lideransa ka nia ukun, no to’o agora mós sei iha dakwaan ba Wiranto nia hahalok krime husi PBB, maibé Wiranto sa’e ona Ministru iha Indonesia. Hanesan ha’u dehan tiha ona iha Komemorasaun 12 Novembru iha semitériu Santa Cruz katak, ema hanesan ne’e, la merese atu sai Ministru, nia merese liu sai tahanan,” esklarese jornalista internasionál ne’e.

Alan dehan, nia espera atu Estadu Timor Leste bele foti asaun ruma ba ema nain hirak ne’e nia hahalok, tanba hahalok sira nian ne’e, viola direitus humanus.

“Ema sira ne’e tenki kaer lori ba tribunal, mesmu sira Jeneral bo’ot, Timor Leste iha direitu tuir lei internasionál, atu prosesa ema aat sira hanesan ema sira ne’e,” tenik nia.

Alan dehan, hanesan sidadaun Amerika, nia mós la kontenti ho ulun bo’ot balu iha Amerika, ne’ebé iha tempu ne’eba apoiu Indonesia tama mai Timor Leste.

“Ha’u hatete mós Prezidenti Repúblika katak, ha’u mós espera katak, ema bo’ot balu husi Amerika mós, tenki prosesa ba justisa, tanba sira mak apoiu kilat no osan i apoiu polítika no fó lisensa ba militar Indonesia atu tama iha Timor Leste hodi oho Timoroan barak,” afirma nia.

Alan dehan, durante nia iha Timor Leste, nia sei halo pidatu iha UNDIL no UNTL kona-ba hahalok militar Indonesia nian iha Timor Leste, tanba iha momentu ne’ebá, nia hanesan sasin ba akontesementu barak iha Timor Leste.

“Kuandu Estadu Timor Leste brani lori Jeneral hirak ne’e ba tribunal internasionál justisa, ha’u sei apoiu hodi fó informasaun no dokumentus hotu ne’ebé ha’u hetan iha momentu ne’eba, bainhira sira halo asaun violasaun direitus humanus iha Timor Leste, ha’u mós bele mai hanesan sasin kona-ba enkontru sira ne’ebé ha’u halo ho Prabowo no Hendro, li-liu kona-ba saida mak ha’u haree ho matan iha Díli, hanesan masakre Santa Cruz no krime 1999,” dehan nia.

Alan dehan, la’os nia de’it, maibé iha ema barak mak hakarak sai sasin ba krime ne’ebé mak militar Indonesia sira halo ba povu Timor Leste iha tempu naruk.

Alan afirma, mundu tenki hatene lia los, li-liu saida mak militar Indonesia sira halo ba povu Timor Leste.

Antes ne’e, Ministru ESTATAL, Dionisio Babo hatete, lori Wiranto ka se-se deit ba Tribunal ne’e, Jornalista Alan Nairn nia opiniaun pesoal, no ema hotu iha opiniaun pesoal. Maibe Estadu Timor-Leste iha nia polítika rasik.

“Ne’e ema hotu iha opiniaun pesoal. Maibe Estadu Timor-Leste iha nia polítika rasik atu haree kestaun ne’e,”dehan Dionisio Babo.cos

Jornal Nacional