Peskadores Illegal Maioria Husi Indonezia

Bazea ba operasaun Polisia Maritima nian iha tasi Timor konsege detekta katak peskador husi nasaun Indonezia mak barak liu halo peska ilegal iha tasi Timor nian durante ne’e.

Komandante Polisia Maritima, Superintendente Linho Saldanha, hateten hafoin estabelese  Polisia Maritima, sira kaptura ona roo illegal barak no iha tinan 2014 prende roo bo’ot KM Samudra Lima husi Indonezia ne’ebe tama ho ilegal, entaun governu fa’an tiha roo ne’e hodi foo rendimentu ba estadu Timor.

“Ami ka’er iha Lore, iha tempu ne’eba governu fa’an tiha roo ne’e no osan ne’e hatama ba kofre estadu, kuaze pesca illegal ne’e mai husi paiz vizinhu Indonezia,” Komandante Saldanha hateten.

Nia hatutan, Timor besik ho ilha ki’ik sira hanesan Alor, Wetar, Kisar no Liran.  Komunidades iha ilha hirak ne’e moris iha pobreza nia laran, entaun sira brani halo pesca illegal to’o mai iha tasi Timor.

Nia deskonfia, katak dala ruma peskador sira halo peska ilegais ne’e tanba emprezariu local sira ne’ebe tama iha grupus fa’an ikan mak telephone ba sira hodi lori ikan mai.

“Ne’e mekanismu ne’ebe sala, tanba ne’e mekanismu ekonomiku, entaun governu presiza kria odamatan ida hodi ami bele kontrolu,” nia hateten.

Problema peskas illegal sai mos hanesan issu nasional, tanba ne’e nia sujere governu presiza kria seminariu ida hodi parte relevante sira bele tuur hamutuk hodi identifika parte fraku iha ne’ebe, hodi iha future bele hadia hodi evita pesca illegal.

Alende ne’e, nia dehan halo mos aprosimasaun ho parte tribunal nian atu hare mekanismu ne’ebe diak, liu-liu iha parte halo kapturasaun ou prende roh ruma proseu ne’e tenke lao oinsa, atu labele fo kulpa ba malu.

“Atu buat hotu –hotu la’o diak tuir interese nasaun nian, tanba dala ruma  iha dezintendimentu ne’ebe mak rezulta dala ruma ita la fiar malu” nia hateten.

Iha parte seluk, deputadu Antonio seraph apresia ho servisu polisia maritime ne’ebe durante ne’e halo ona servisu ho susesu hodi kaptura pesca illegal sira.

Maibe nia dehan, servisu ida ne’e labele para iha ne’e deit, presiza kontinua no diak liu tan iha future tanba riku soin tasi nian importante tebes ba dezemvovelmentu Timor nian iha future mai.

“Agora ita seidauk kelola ho diak riku soin tasi nian iha prosesu dezemvolvmentu ida ne’e tanba ne’e seguransa sira presiza asegura hodi ema labele foti hotu,” nia hateten.

The Diki Weekly - Venidora Oliveira – Foto: Komandante Polisia Maritima, Superintendente Linho Saldanha, hateten hafoin estabelese bele kaptura ona roo ilegal barak ne’ebe tama mai Timor-Leste.