quinta-feira, 15 de dezembro de 2016

Bispu Ximenes Belo alerta ba animal no ai-horis sira ne'ebé lakon iha Timor-Leste

Bispu katóliku timoroan Ximenes Belo alerta iha loron-kuarta ne'e iha Coimbra ba ai-horis no animal sira ne'ebé lakon iha Timor-Leste, ne'ebé bele hetan iha "foho sira ne'ebé hatudu aspetu triste no estraga boot". 

Bispu subliña katak "meiu ambiente timoroan nian sai fraku beibeik", bainhira nia observa kona-ba ai-laran sira hosi "ai-kameli, ai-teka, eukaliptu-mutin ho eukaliptu-metan no ai-hun sira seluk ne'ebé importante" ne'ebé lakon nune'e mós ba manu sira hanesan "makikit, kakatua ho manu-metan".

Mane halakon daudaun "vejetasaun sira ne'ebé karun iha tinan 50 ikus ne'e", hatete hosi Ximenes Belo, ne'ebé ko'alia iha eventu ida ne'ebé halo hosi Universidade Coimbra hodi hanoin hikas tinan 20 Nobel Dame nian, ne'ebé bispu timoroan simu hamutuk ho José Ramos-Horta.

"Teritóriu maka sai kiak liu tanba lakon nia ai-horis no nia animal sira", nia hatete no rejista mós kona-ba "sunu ne'ebé halo beibeik" iha nia nasaun hodi halo foho sira hatudu "aspetu ida triste no estraga boot".

Durante nia diskursu, bispu timoroan apela ona ba "partisipasaun internasional no liuliu ba nasaun sira lian portugeza nian" hodi apoia povu timoroan "hodi prezerva nia meiu ambiente".

Bainhira haree ba tinan 16 independénsia nian, Ximenes Belo hatete katak prosesu permiti ona ba timoroan sira hodi bele "goza kalma, liberdade, demokrasia".

Iha "fortalesimentu ekonomia ida", iha auzénsia hosi "abuzu sira ba direitu ema sira nian, prizaun arbitráriu sira ka tortura sira" ne'ebé marka ona pasadu hosi okupasaun indonéziu nian, nia hatutan.

"Autoridade sira dedikadu hodi hadi'a situasaun ekonómiku hosi povu timoroan nian", nia hatete hodi konsidera katak tenki kontinua "halibur forsa no vontade sira" hodi kontinua prosesu kontrusaun hosi nasaun ida "pasífiku, solidáriu, progresivu no justu".

"Timor: Imagens e palavras que mudaram o mundo" hanesan inisiativu ida hosi Universidade Coimbra ne'ebé organiza to'o loron-kinta eventu oioin dedikadu ba tema, hodi hanoin hikas tinan 25 masakre Santa Cruz nian no tinan 20 ba Nobel Dame ne'ebé fó ba Ximenes Belo ho José Ramos-Horta.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: