Carmelita |
Eis
Prokuradoria Jerál da Repúbliku Dra. Ana Pessoa lamenta tebes ho serbisu
Parlamentu Nasionál ne’ebé laiha seriedader atu luta kontra korupsaun tanba
to’o agora seidauk aprova Lei Droga no Lei Antí-Korupsaun.
“Será
ke lei Brankeamentu Kapitais ne’e naton ona atu ita luta kontra korupsaun. Ha’u
hanoin ita labele bosok malu. Lei Antí-Korupsaun, lei droga mós importante atu
luta kontra kombate korupsaun,” Dra. Ana Pessoa hato’o kestaun ne’e hodi diriji
ba Prezidente Komisaun A Parlamentu Nasionál trata assuntu lei, Carmelita
Caetano Moniz wainhira partisispa iha seminário nasionál prevensaun kombate
branqueamentu kapitais, iha MSS, Cai-Coli, Dili, foin lalais ne’e.
Ana
Pessoa dehan, ko’alia kona-ba Lei kontra droga ho lei antí-korupsaun , nia
rasik sei lembra bainhira prokuradoria jerál da repúblika haruka tiha ona Lei
rua ne’e ba parte kompetente iha momentu ne’eba, maibé sé maka introdus lei
ne’e deputadu balu maka suskreve proposta refere.
“Uluk
ami haruka ona lei rua, lei kontra droga haruka ba Governu no lei
antí-korupsaun haruka direitamente ba Parlamentu Nasionál, ami haruka lei ne’e
tanba ami sente katak lei ne’ebé ita iha la naton atu hodi rezolve problema
sériu ida ne’e,” Ana Pessoa dehan.
Nia
hatutan, ko’alia kona-ba narkotráfiku (narkoba) ema hotu hatene katak efeitu
droga ne’e kria dependensia no fó mós impaktu negativu ba nasaun nia futuru,
tanba bainhira iha narkoba bele kria konflitu entre juventude sira.
“Pior
liu maka krimi narkotráfiku ne’e krimi ida ne’ebé organizadu, sé ita kompremete
ona krimi organizadu ne’e tama mai ita nia rain ne’e bele kompremete ba ita nia
futuru no kultura relijiaun nian,” nia hatete.
Ana
argumenta katak lei antí-korupsaun tenki iha no lei ne’e rasik tenki forte para
hodi dez-enkoraza no prevene ema balun ne’ebé maka atu sai koruptór.
Eis
deputada ne’e dehan ezijensia haruka aprova lei antí-korupsaun ne’e la’os katak
atu lori malu ba kadeia ka estraga malu, maibé aprova atu nune’e eduka
koruptór sira antes atu halo korupsaun karik presija hanoin halo didiak.
Nia
dehan Tanba ne’e maka uluk sira halo Lei antí-korupsaun ne’e atu kontribui hodi
bele kombate krimi korupsaun ho diak maibé na realidade to’o agora seidauk
aprova hosi Parlamentu Nasionál.
“Infelizmente
los duni katak, sira la diskuti iha tinan (2010) maibé kaduka tiha ona, ha’u
hanoin ida ne’e la’os kestaun tanba, fasíl atu renova deputadu ida de’it mós
bele renova ona tanba ne’e kestaun asina de’it, tuir lolos deputadu sira ne’e
reprezentante povu la’os tuir interese privadu no ha’u hanoin povu mós kolen ona
atu moris nafatin iha susar no mukit nia laran,” nia hatete.
Hatan
ba kestaun aprovasaun lei anti-korupsaun no lei droga, Prezidente Komisaun A
Parlamentu Nasionál trata assuntu Lei, Carmelita Caetano Moniz hatete oras ne’e
dadaun konsellu do Minístru debata ona proposta lei droga nune’e iha tempu
badak sei haruka mai
Parlamentu Nasionál.
Kona-ba
lei antí-korupsaun, Carmelita esplika komisaun A hein de’it meza Parlamentu
Nasionál baixa ba komisaun nune’e bele hahú diskute hodi hala’o aprobvasaun.
Bainhira
Dra. Ana Pessoa husu ba Prezidente Komisaun A, Dra. Carmelita kona-ba lei
Antí-korupsaun ho lei droga, Deputada ne’e hatan katak “Ita atu aprova lei ida
ne’e presiza hare di-diak ba kestoens hot-hotu, kestaun orsamentu, kestaun
kapasidade atu jere lei ne’e rasik. Tanba ne’e maka to’o agora parlamentu
seidauk aprova lei balun iha uma fukun Parlamentu Nasionál,” Dehan Carmelita.
Hatan
ba prontu ona ga lae Komisaun Antí-Korupsaun (KAK) atu jere lei anti-korupsaun
karik parlamentu aprova, Adjunto Komisario KAK, Jose Neves hatete, prontu ga
lae KAK hanesan instituisaun estadu ida kuandu estadu aprova ona lei tenki
halao tanba KAK rasik asumi tiha kargu durante tinan hat (4) ka lima (5)
ona
.
“Kona-ba
lei antí-korupsaun ne’e Parlamentu Nasionál maka iha orgaun ida atu aprova lei,
maibé tuir nesesidade estadu nian hanesan instituisaun KAK ne’e presija duni
iha lei ida mak abrajente para bele kobre kaju korupsaun saída de’it,” Jose
hatete.
Nia
dehan, korupsaun la’os maka ne’ebé difini iha kodigu penál ne’e de’it, maibé
formas korupsaun nia dinámiku ne’e bo’ot, tanba ne’e maka lei ne’e mos tenki
dinámiku para atu bele fó atensaun ba formas korupsaun oi-oin ne’ebé maka
akontese iha rai laran. “Ne’ebé lei ne’e atu aprova ka lae buat hotu
kompetensia Parlamentu Nasionál,” nia dehan.
Nia
dehan, maske lei ne’e la aprova, maibé instituisaun KAK, Ministeriu
Públiku, Tribunal, Polisia Judisiáriu, sira ne’e tenki prontu atu hala’o
serbisu.
Nia
hatutan, ko’alia kona-ba kestaun kapasidade teknika atu halao sebisu, ne’e lao
tuir lai ita nia situasaun tanba ita nia instituisaun hirak foin harii ne’e la
presija forti kedas no sei presija kondisaun lubuk ida hanesan, fasilidade
téknika no infraestrutura seluk ne’ebé maka relasiona ho funsaun instituisaun
nian.
Tanba
ne’e hakarak ka lakoi, Parlamentu Nasionál presija aprova lei antí-korupsaun
tanba korupsaun ne’e nia rezultadu kriminal.
“Ita
tenki iha lei ida para atu rekopera sasan hirak ne’ebé maka hosi rai laran sai
ba rai liu atu sasan hirak ne’e bele foti mai fali estadu, no ita presija duni
lei tanba atu foti sasan hirak ne’e mai ne’e tenki iha baze legál,” nia dehan.
(Efrem)
Matadalan
Sem comentários:
Enviar um comentário