MF Sei Halo Revisaun ba Lei Impostu

DILI, (ANTIL) – Atu fasilita importadór sira ba prosesu selu impostu labele naruk liu tan, Ministeriu Finansas liu-hosi Komisaun Reforma Fiskál sei halo revisaun ba Lei Impostu ne’ebé durante ne’e sai preokupasaun ba importadór sira iha Timor-Leste.

Tanba ne’e, tempu besik, Vise Ministru Finansas, Helder Lopes iha inkontru ho Komisaun Reforma Fiskal no Diresaun jeral Alfandega no Impostu, sira nia parte  sei aprezenta revizaun ba Lei Impostu ne’ebe durante ne’e aplika iha rai doben Timor-Leste.

Liuhosi sorumutu ne’ebe halao iha Diresaun Jerál Alfandega no Impostu ko’alia mos katak Komisaun Reforma Fiskál sei unifika atendimentu ba impostu rendimentu pessoál no impostu rendimentu nia atu kooperasaun tenke la’o hamutuk.

“Reforma fiskál nia mandatu iha rua oinsá atu aumenta reseitas ba estadu no oinsá atu hare efisiensia iha dispeza públiku, ho mandatu rua ne’e servisu ne’ebé durante ne’e Komisaun Reforma Fiskál halo sei foku liu ba mandatu dahuluk kona-ba aumenta reseitas ba estadu atu ita bele redus ita nia pendensia ba setór iha kraik”, Vise Ministru Finansas Helder Lopes dehan.

Nia hatutan, ho servisu ne’ebé halo durante ne’e, iha mandatu atu aumenta reseitas ba estadu, Komisaun Reforma Fiskál foku liu ba Alfandega no Impostu.

Iha parte Alfandega, iha loron 13 Setembru sira mos sei aprezenta dekretu lei kona ba “Costume Procedure Code”.

Inkontru ne’e mos mensiona kona-ba atu hadi’a serbisu administrasaun alfandega nian, inklui Ministra Finansas no ekipa sei halo viajen ba liur hodi aprende kona-ba oinsá atu hadi’a administrasaun alfandega. (jornalista: Julia Chatarina; editor: Gantry Meilana)

Foto: Vice Ministru Finansas Helder Lopes ko'alia iha Sorumutu ba daruak kona-ba Ordináriu Konsellu Konsultivu ba Estrutura Ekonómika Governu Nian iha salaun Travel Invest, Kinta, (8/9).

APORTIL Hatama Reseitas $4,500,000 Ba Estadu Kada Tinan

DILI, (ANTIL) – Vise Prezidente Aportil I, Adelina Andrade de Jesus informa, reseitas kada tinan ki’ik liu mak $3,500,000 no barak liu mak bele atinji to’o $4,500,000. Reseitas kada fulan ba estadu mak $400,000.

“Kada tinan APORTIL hatama reseitas ba estadu depende ba ita nia ekonomia rai laran, kuandu movimentu portu maka’as reseitas mos sa’e”, Adelina de Jesus ba ko’alia ba ANTIL iha nia k’nar fatin, Kinta, (8/9).

Reseitas ne’ebé hetan husi roo ne’ebé tama, atraka, sasan ne’ebé hatun iha APORTIL ba kargu sasan, sasan nia durasaun iha APORTIL.

“Kona-ba selu taxa, ba see deit sasan rai kle’ur ona iha ne’e tenke selu ona”, Adelina informa.

Nia hatutan, uluk iha situasaun krize, iha MoU ba sasan ne’ebé UN no Militar livre hosi taxa maibé agora laiha ona. (jornalista: Julia Chatarina; editora: Rita Almeida)

Foto: Espesial Aportil

Governu La-Aproveita Rekursu Umanu ho Di’ak

DILI, (ANTIL) – Tuir observasaun Reitór Dili Institute Of Technology (DIT) Manuel Vong, durante ne’e governu la-halo aproveitamentu ba rekursu umanus ne’ebé governu rasik investe liu-hosi Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Humanu (FDCH) tanba, realidade hatudu iha benifisiariu bolseiru balun ne’ebé akaba ona nia estudu iha Portugal fila mai Timor servisu hikas iha Bank Nacional Ultramarino (BNU).

“Governu haruka ema ba estuda, maibé depois hotu laiha akompañamentu, nune’e nia rezultadu bolseiru hirak ne’e depois akaba sira nia estudu, sira hala’o serbisu la-tuir sira nia área, exemplu ha’u nia kolega barak ne’ebé ami ba hamutuk iha Portugal ohin loron sira la-serbisu iha sira nia área maibé serbisu fali iha BNU”, Manuel Vong levanta asuntu ne’e bainhira sai bainaka ba programa Talk Show iha Muzeu Rezisténsia Dili, foin lalais ne’e.

Nia dehan, polítika ne’ebé mak governu trasa hodi halo investimentu ba rekursu umanus ne’e di’ak tanba, ema hotu konsiente seitór refere inportante mabé presiza fó atensaun mós ba jestaun nune’e gastu ne’ebé mak iha ona labele lakon saugate de’it.

Tanba esperénsia hatudu iha mundu nasaun sira hanesan Olanda no Singapura sira laiha potensia ba rekursu ne’ebé mak sufisiente, maibé tanba polítika ba investimentu rekursu umanus di’ak ho jestaun di’ak ohin loron sira nia nasaun dezenvolvidu teb-tebes.

Ho nune’e nia sujere atu ba futuru governu liuhosi FDCH presiza fó atensaun atu investe mós osan iha universidade iha rai laran, liu-liu universidade privadu sira hodi eleva ema nia kualidade.

“Area ne’ebé mak presiza halo investimentu boot ba universidade privadu sira mak area peskiza tanba, piskiza ne’ebé mak matan ba matenek nain sira”, Manuel Vong fó hanoin.

Hodi kestiona mós atu governu fó atensaun ba kurikulum sira ne’ebé mak adopta iha eskola superior basa realidade hatudu kurikulum ne’ebé mak iha dala barak la-koresponde ba nesisidade kampu traballu nian.

Sekretáriu Ezekutivu FDCH Ismenio Martins da Silva dehan, polítika FDCH iha investimentu rekursu umanus fokus liu ba oinsá mak eleva kapasidade rekursu umanus iha área jestaun no dezenvolvimentu. Maibé nia foku liu ba iha aumenta skill hosi nivel baziku to’o ba mediu.

Alende ida ne’e área prioridade seluk ne’ebé dadaun ne’e FDCH fasilita hela formasaun mak área turismu, finansas, agrikultura no IT. (jornalista: Manuel Pinto; editor: Gantry Meilana)

Foto: Reitór Dili Institute Of Technology (DIT), Manuel Vong (klaran hosi liman karuk) ho Sekretáriu Ezekutivu FDCH, Ismenio Martins da Silva (klaran hosi liman karuk) iha programa Talk Show iha Muzeu Rezistensia, Sesta, (9/9). Foto ANTIL/Egas Cristovao

FAMILIA L-7 DESMENTE DEKLARASAUN MINISTRU CIRÍLO

Familia eis komandante rejiaun III, Cornelio Gama “L-7” desmente ho deklarasaun ne’ebe Ministru Defesa (MD), Cirílo Cristóvão, fo sai ba publiku konaba komemorasaun loron FALINTIL 20 Agostu ba dala 41 ne’ebe hala’o iha Quartel Jeneral F – FDTL Fatuhada, familia “L-7” loke muzika ho lian maka’as.

Vitima Aquelina Imaculada Perreira “Peregrina” hatutan, parte familia la konkorda ho liafuan dehan liu husi  preleminaria familia “L-7” loke muzika maka’as wainhira bandeira nasional hasa’e iha komemorasaun loron FALINTIL ba dala 41 ne’ebe mak hala’o iha Quartel General F-FDTL ne’e la lo’os.

“Senor Ministru Defesa koalia ne’e ami la konkorda dehan loke muzika maka’as, ita haree deit distansia uma ho Quartel Jeneral F-FDTL la’os besik do’ok tebes, se momentu ne’eba iha ne’e polisia mak fo seguransa se rona múzika makas sira halo kedas asaun no loke muzika ne’e la lo’os iha bandeira Nasional hasa’e, hasa’e bandeira hotu ona ema movimentu ona mak foin loke múzika,” klarifika vitima Aquelina, ba Jornalista sira Kuarta (07/09/2016) iha ninia rezidensia Fatuhada-Dili, Hodi responde ba informasaun ne’ebe Ministru Defesa Cirílo Cristóvão F-FDTL fo sai ba publiku foin lalais ne’e.

Nia hatutan liu tan katak, iha momentu ne’eba polisia mak hala’o seguransa iha odamatan rezidensia nian no husi forsa armada nian hala’o seguransa ho distansia do’ok, tanba  ne’e parte familia la simu argumentu ne’e dehan loke múzika ho lian maka’as.

Nia hatutan, ministru koalia liafuan sira ne’e la haree distansia rezidensia ho Quartel Jeneral, se besik mak loke muzika ho lian maka’as ne’e razaun.

Aquelina sublinha, forsa sira tama mai iha rezidensia L-7  laiha mandadu husi Tribunal nian, sira mai lori kilat ameasa, eronia liutan iha haksesuk maluk ho forsa sira hasai liafuan milisia, traidor dehan tan sira ne’e mak la gosta forsa ne’e.

“Sira mai ho kilat bo’ot ameasa, e sira mai sein mandadu ami iha faktus kompletu, ami la konkorda tanba saida?, tanba forsa la’os ema ida nian deit, familia ida nian deit, maibe forsa ba povu no ema hotu nian,”tenik nia.

Nia hatete, forsa sira ne’ebe tama rezidensia ne’e primeiru ema na’in lima kompleta ho arma kilat bo’ot hát ho metralaidor ida, segundu sira mai fali hola ho kareta Hicom rua ema barak kilat bo’ot barak, metralaidor rua.

“Sira mai ho intensaun atu provoka, forsa sira balun dehan imi subar “Mauk Moruk” nia dehan ba buka de’it iha uma laran ne’eba imi mak tiru tiha nia mate, husu ba Jeneral Lere – Taur sira mak hatene. Dehan Aquelina hodi responde ba forsa ne’ebe iha momentu ne’eba hatete FAMILIA L-7 subar “Mauk Moruk”,”koalia nia.

Hatutan nia katak, loron FALINTIL ne’e importante la’os deit ba forsa maibe, ba povu no ema sira ne’ebe oferese nia vida tomak luta ba ukun- an ida ne’e.

Tantu nia dehan, prosesu asaun ne’e kontinua lori ba oin no kazu ne’e aprezenta ona iha Tribunal.Eus

Jornal Nacional

KONSTRUSAUN BEE MANAS MAROBO ATINJI 90%

Diretur jeral Sekretariu Estado Politika Formasaun Profesional e Empregu (SEPFOPE), Paulo Alves hateten konstrusaun bee manas Marobo agora daudaun atinji ona 90% ital hela deit servisu balun ne’ebe sei finaliza tan iha tempu badak.

“Fijikamente konstrusaun ne’e besik atinji ona 100%, maibe agora dau-daun ita bele dehan to’o ona 90% e tal e parese iha tinan ne’e nia laran bele inagura ona ho nune’e bele entrega ba komunidade no ministeriu relevante atu bele utiliza no halo gestaun ba fatin refere,”hateten Paulo Alves ba JN-Diario iha ninia knar fatin Edifisiu SEPFOPE, Caicoli-Dili, Tersa (07/09/16).

Nia dehan konaba data atu inagura nian seidauk fiksu, maibe tuir lolos iha fulan Outubru nia laran inagura ona.

“Konaba inagurasaun ba konstrusaun ne’e konformi desizaun husi sekretariu estadu SEPFOPE karik nia maka atu inagura ka lae,”dehan Paulo.

Nia espera katak, konstrusaun refere bele finaliza iha tempu badak atu nune’e komunidade no ministeriu relevante bele utiliza hodi halo gestaun no dezenvolve iha Marobo.

“Ha’u espera katak konstrusaun ne’e bele finaliza iha tempu badak atu nune’e komunidae bele utiliza ona e wainhira data inagurasaun nian fiksu ona maka ami sei fo sai ba ita bo’ot sira,”tenik Paulo. Ita

Jornal Nacional

NÚMERU HIV/SIDA KONTIUA AAS, POVU DESKONFIA HOSPITAL NO DOUTOR SIRA

Povu deskonfia katak, moras HIV/SIDA ne’ebé oras ne’e dada’uk nia númeru kontinua aas iha Timor Leste ne’e, tanba Governu hari’i hospital barak iha iha fatin-fatin, no doruotor iha fatin fatin mós komesa barak ona.

Veteranu Luis Branco dehan, uluk iha tempu portugues nian, moras HIV ne’e laiha, tanba doutor ne’e ida de’it, no hospital mós ida de’it iha villa.

“Uluk portugues nia tempu doutor ida de’it, no hospital mos ida de’it, mas moras ida naran HIV/SIDA ne’e laiha, mas ohin loron doutor bar-barak, hospital mós iha Suku Suku no Aldeia iha hotu, mas moras HIV/SIDA ne’e mós barak tan de’it. Ida ne’e ha’u diskonfia katak, sei doutor aumenta barak tan de’it, entaun moras ida ne’e kontinua aumenta tan de’it,” relata nia bainhira dialogu ho PR Taur Matan Ruak iha Suku Bibileo, Postu Administrativu Viqueque, Munisipiu Viquque, Tersa (06/09).

Alende ne’e, komunidade Ricardo Rangel Gomes mós husu ba Prezidenti Repúblika atu tau matan ba sira hanesan jestor PNDS, tanba sira fulan ida manan de’it 10 dolar ne’e.

“Ami atu hola de’it foos karong ida de’it mos lato’o. Tanba ne’e, ha’u husu ba Prezidenti Repúblika atu tau matan mai ami hodi haruka Governu hasae tan ami nia osan uit oan, lahanesan deputadu no Ministru sira mós, mais I menus ami bele sustenta ami nai familia sira, tanba ema balu tu’ur de’it iha malirin laran, manan osan bo’ot,” lamenta nia.

Hatan kona-ba preokupasaun ne’e, Prezidenti Repúblika (PR), Taur Matan Ruak hatete katak, Moras HIV SIDA ne’e, la’os tanba doutor barak.

“Moras ida ne’e  tanba ema ba soke fatuk no ai arbiru de’it mak moras ne’e barak. Moras ida ne’e iha tanba ema nia disiplina laiha, tanba ne’e mak doutor sira fó hanoin mai ita atu kuidadu,” katak PR Taur.

Kona-ba PNDS, PR Taur Matan Ruak dehan, ema ne’ebé mak atu aumenta PNDS nia osan ne’e, so Primeiru Ministru, Prezidenti Repúblika labele halo buat ida.

“Ha’u kontenti, tanba servisu jestor PNDS sira nian ne’e, diak tebes, maske osan ba sira la sufisiente,” katak Taur Matan Ruak.

Xefi Estadu ne’e  fó parabens ba jestor PNDS hotu iha Timor laran tomak, no husu sira atu kontinua servisu diak hanesan ne’e.cos

Jornal Nacional